Bitki Tepe Kıvırcıklık Hastalığı
HASTALIK ETMENİ
Tepe kıvırcıklığı virüsü (CTV)
sin: şeker pancarı tepe kıvırcıklığı virüsü (BCTV)
Çok sayıda ırkı tespit edilmiştir.
TAŞIYICI
Şeker pancarı yaprak biti (Circulifer tenellus ve C. opacipennis)
DAĞILIM
Kanada, Akdeniz Bölgesi, Meksika ve ABD
HASTALIK BELİRTİLERİ
Tipik olarak enfekteli bitkiler dik ve bodur görünümlüdür ve ağır enfekteli fideler ölebilir. Sapçıklar aşağı doğru kıvrılırken yaprak kenarları yukarı doğru yuvarlanarak yapraklar kalınlaşır. Ardından yapraklar mat sarı bir renk alır ve yaprak damarları morarır. Çok az meyve elde edilir ve enfeksiyondan önce tutan meyveler erken olgunlaşır. Hastalıktan etkilenen meyve mat, küçük ve kuru görünümle kırışıktır.
HASTALIĞIN GELİŞME KOŞULLARI
Bu virüsün 300 türden oluşan geniş bir konukçu yelpazesi bulunur ve bu konukçulardan virüs sadece şeker pancarı yaprak biti tarafından kalıcı bir şekilde taşınabilir. Şeker pancarı hem virüs hem yaprak pireleri için ortak bir konukçudur. Virüs taşıyan yaprak pireleri rüzgarla, bitişikteki domates tarlalarına taşınabilir ve ayrıca kışlayan otsu konukçulardan baharda domates tarlalarına geçebilir. Tarlada enfeksiyon şekli, virüs taşıyan yaprak piresi "yağmuru”na benzer. Bir domates tarlasında sekonder yayılma gerçekleşmez veya çok az gerçekleşir. Bu virüsün diğer yaygın konukçuları karpuz, kantalup, kabak, biber, ıspanak ve fasulyedir.
MÜCADELE YÖNTEMLERİ
Yaprak pirelerini kontrol etmek için otlara insektisit sıkılması ve şekerpancarı tarlalarından ve hayvan otlatılan arazilerden uzak olunması, bu hastalıktan kaynaklanan kayıpları azaltmaya yardımcı olmuştur. Sanayi domateslerinin çift sıra dikilmesi CTV’nin bulunduğu alanlarda başarıyla uygulanmıştır ancak bu uygulamanın yaprak pirelerinin bitkiye gelmesine karşı caydırıcı olup olmadığı veya daha fazla bireyin enfeksiyondan kaçmasını sağlayıp sağlamadığı bilinmemektedir. Yaprak pireleri için domates tarlalarına kimyasal uygulama yapılması genellikle tepe kıvırcıklığıyla mücadelede etkin değildir.
kaynak seminis