Çökerten Hastalığı

HASTALIK ETMENİ

Pythium türleri ve Phytophthora türleri Rhizoctonia solani (teleomorf: Thanatephorus cucumeris)

DAĞILIM

Dünya geneli

HASTALIK ETMENİ

Tohumlar çimlenmeden önce ve fideler topraktan çıkmadan önce çürüyerek (topraktan çıkış öncesi çökerten), zayıf çimlenme görünümü verebilir. Topraktan çıktıktan sonra (topraktan çıkış sonrası çökerten) fidelerde gövde tabanında lezyonlar gelişir ve doku yumuşak ve sıkışık bir hale gelerek bitkiler solar ve devrilir.

Pythium türleri ve Phytophthora türleri – Topraktan çıkış öncesi çökerten genellikle bu funguslarla oluşur ve yumuşak ve hamurumsu bir çürüklük, koyu kahverengiden siyaha hızla bütün fideye yayılan sulu lezyonlar tipik belirtilerdir. Topraktan çıkış sonrası çökerten, köklerde başlayan ve toprak çizgisinin üstüne gövdeye doğru genişleyen koyu renkli sulu lezyonlarla karakterizedir. Lezyonlar toprak çizgisinin üzerine doğru genişlemeye devam ederek sonunda gövdeyi kuşatır ve bitkinin solmasına ve ölmesine neden olur.

Rhizoctonia solani -Topraktan çıkış öncesi çökerten, fidelerde gelişen ten renginden kızılımsı kahveye lezyonlarla ve büyüme ucunun ölmesiyle tanınır. Topraktan çıkış sonrası çökertenin belirtileri arasında köklerde ve toprak çizgisinde ya da altında gövdede gelişen kızılımsı kahverengi ya da siyah lezyonlar bulunur. Gövde boğumlanır ve enfekteli fideler hızla solar ve ölür. Daha yaşlı bitkiler enfekte olabilir ancak bitki olgunlaştıkça enfeksiyona daha dayanıklı hale gelir ve lezyonlar genellikle kabuk bölgesinde gelişir.

HASTALIĞIN GELİŞME KOŞULLARI

Bu funguslar genellikle toprakta uzun süre yaşar ve bitki kalıntılarında ya da yabani otların köklerinde yaşayabilir. Çökerten, yüksek toprak nemi, aşırı sıkışıklık, pekişme, kötü havalandırma ve serin, nemli ve bulutlu hava koşullarında en şiddetli halde görülür. Uygun şekilde pastörize edilmemiş toprak ya da dikim için daha önce kullanılmış fide tepsilerinin kullanılması durumunda seralarda çökerten daha yaygın görülebilir. Su sıçraması enfekteli toprağı hastalıklı bitkilerden sağlıklı bitkilere taşıyarak bu hastalığı yayabilir.

MÜCADELE YÖNTEMLERİ

Tahıl ürünleriyle ekim nöbeti ve toprak fumigasyonu ya da solarizasyonu tarlalarda çökerteni azaltmaya yardımcı olabilir. Yüksek yataklar kullanarak toprak drenajını iyileştirmek ve aşırı sulamadan kaçınarak toprak nemini düzenlemek hastalığı azaltmaya yardımcı olur. Seralarda, sterilize edilmiş dikim tepsileri ve uygun toprak pastörizasyonu gibi iyi hijyen kuralları uygulamak çökerteni azaltır. Bazı fungisitli tohum kaplamaları ya da toprak ilaçları şiddetli çökerteni önlemeye yardımcı olabilir.