Domates Tütün Mozaik Virüsü
HASTALIK ETMENİ
Domates mozaik virüsü (ToMV)
Çeşitli ırkları tespit edilmiştir.
TAŞIYICI
Mekanik yollarla bulaşır.
DAĞILIM
Dünya geneli
HASTALIK BELİRTİLERİ
Tipik belirtiler yaprak dokusunda açık ve koyu yeşil beneklenmeyi ve bitkinin bodurlaşmasını kapsar. Bitkide enfeksiyona neden olan ToMV ırkına bağlı olarak yapraklardaki belirtiler klorotik beneklenmeden nekroza ve yukarı doğru yaprak kıvrılması ve sap çizgilerine kadar farklılık gösterebilir. Soğuk havalarda yapraklar, yaprak ayasının büyük ölçüde küçüldüğü bir "femleaf” görünümü alır. Yüksek sıcaklıklarda yaprak belirtileri gizlenebilir. Zaman zaman meyvede, düzensiz olgunlaşmadan meyve duvarının içten kahverengileşmesine (kahverengi duvar) kadar değişen hastalık belirtileri görülür. Kahverengi duvar genellikle ilk iki demet meyvesinde görülür ve yaprak belirtilerinden birkaç gün önce görülür. Belirli çevre koşullarında ToMV’ye dirençli bazı (heterozigot) çeşitlerde gövde, sapçık, yapraklar ve meyvede nekrotik çizgiler veya lekeler görülebilir.
HASTALIĞIN GELİŞME KOŞULLARI
ToMV’nin çok sayıda tarımsal ürünü ve yabani otu kapsayan geniş bir dizi konukçusu mevcuttur ve bunlar da inokulum kaynağı rolü görür. Çalışma sırasında enfekteli bitkilerden sağlıklı bitkilere makineyle veya çalışanlar tarafından kolayca taşınabilir. Önceki üründen enfekteli kalıntılar, yeni domates bitkilerinin kökleri kalıntılara temas ettiğinde enfeksiyona neden olabilir. Çiğneyici böcekler virüsü taşıyabilir ancak önemli bir enfeksiyon kaynağı olarak değerlendirilmemektedir. Domates tohumu virüsü taşıyabilir ancak bitkiler inceldiğinde veya transplante edildiğinde enfeksiyonun gerçekleştiği düşünülmektedir.
MÜCADELE YÖNTEMLERİ
ToMV’ye dirençli çeşitlerin kullanımının, bu hastalıktan kaynaklanan kayıpları önlemenin en iyi yolu olduğu düşünülmektedir. ToMV ile enfekte olmuş önceki ürünlerin bulunduğu toprağa dikim yapmaktan kaçının. Saksı topraklarının ve kaplarının ve her bir üründen sonra tüm ekipmanların buharla sterilizasyonu hastalığı azaltabilir. Kaplara veya bitkilere dokunmadan önce tüm çalışanların ellerini sabun ve suyla yıkadığından emin olun. Budama aletlerinin sterilizasyonu veya bıçakla budama yerine bitkiye dokunmadan emici sürgünlerin (sucker) koparılması hastalığı azaltmaya yardımcı olabilir. Tarlada doğrudan tohumlama ToMV’nin yayılmasını azaltmaya yardımcı olabilir.