Mikro Besinler
Mikro Besinler
*Mikro element noksanlıkları giderilmezse çok ciddi Kalite ve verim düşüşleri yaşanır. Daha ileri durumlarda ise bitkilerde ölümler meydana gelir.
*Mikro elementler e bitkilerin ihtiyacı az olduğu için yapraktan alınabilir özel ürünler ile yaprak gübrelemesi şeklinde verilmesi topraktan alınamama durumlarında bile sorunları çözmeye yeterlidir.
*Mikro besinler sadece çok küçük (mikro) miktarlarda gerekli olan fakat bitki büyümesi için mutlaka gerekli olan elementlerdir.
*Bu elementlere, bazen mikro elementler veya eser elementler denir.
*Organik madde, yabancı ot parçacıkları ve ağaç yaprakları gibi toprağa geri karıştırılan maddeler mikro besinler (aynı zamanda makro besin )sağlamanın mükemmel bir yoludur.
BOR(B)
Noksanlık Belirtileri
Bitkilerin büyüme noktalarına zarar verir, bitkilerde büyüme çok yavaşlar.Yapraklar ve dallar kolay kırılan, gevrek bir yapı alırlar. Noksanlığın çok şiddetli olması halinde büyüme noktaları ölür ve büyüme tamamen durur. Çiçek ve meyve oluşumu engellenir. Yaprak kıvrılır, kalınlaşır ve koyu mavi-yeşil bir renk alır.
Nedenleri
Yüksek toprak pH’sı, kumsal toprak, yüksek seviyede azot yada kalsiyum varlığı, soğuk, nemli hava ve uzun süren kuraklık nedenleridir.
Bitki Beslemedeki Rolü
Meristem gelişimi, karbonhidrat metabolizması,nükleik asit sentezi, protein oluşumu
Bitki Metabolizmasında Borun Önemi
*Şekerlerin taşınmasında
*Hücre duvarı sentezinde
*Lignifikasyon olgusunda
*Hücre duvarı yapısının oluşumunda
*Karbonhidrat metabolizmasında
*RNA metabolizmasında
*Solunumda
*JAA(indolasetik asit) metabolizmasında
*Fenol metabolizmasında
*Biyolojik membranların yapısal ve fonksiyonel özellikleri üzerinde önemli ve belirgin işlevlere sahiptir.
*Bor, hücre duvarı kompanentleri ile tepkimeye girerek polihidroksil bileşikleri oluşturmak suretiyle hücre zarının ince yapıda olmasında ve güçlü bir şekilde sentezlenmesinde rol oynar.
*Yeterli düzeyde bor içermeyen bitkilerin hücre duvarlarında belirgin şekil bozuklukları ortaya çıkar.
*Meristematik dokuların gelişmesinde,
*Polen tüplerinin büyümesinde,
*Polenlerin gelişme ve çimlenmelerinde bor önemli etkinliğe sahiptir. Bor bu nedenle vejetatif gelişmeye göre generatif gelişmede daha büyük önem taşımaktadır.
*Bor eksikliğinde bitkilerin kök uzamalarında gerileme ya da durma ve köklerin çalılaşmış bir görünüm alma durumu gözlenmektedir. Çünkü kök uzaması hücre duvarı sentezi ve hücre bölünmesi ile doğrudan ilişkilidir.
Bor Noksanlığı
*Tütünde tepe hastalığı
*Şeker pancarında öz çürüklüğü
*Elmalarda mantarlaşmış çekirdek evi
*Karnabaharda kahverengi çürüklük
*Kerevizde çatlak gövde
*Turpta kahverengi öz
*Patatesin içinde kahverengi lekeler
*Yoncada uç yaprakların sararması gibi sorunlar bor noksanlılğının ileri gelen beslenme bozukluklarıdır.
Bor noksanlığına en duyarlı bitkiler;
*Şeker pancarı
*Hayvan Pancarı
*Kanola
*Ayçiçeği
*Kereviz
*Ispanak
Karnabahar, şalgam, lahana, brüksel lahanası, havuç, pırasa, marul, turp bitkileri de bor noksanlığına duyarlı bitkilerdir. Meyve ağaçlarından zeytin, elma ve armut bor noksanlığına duyarlıdırlar.
Bor noksanlığı;
*Bitkilerin büyüme noktalarına zarar verir.
*Bitkilerde büyüme çok yavaşlar.
*Yapraklar ve dallar kolay kırılan, gevrek bir yapı alırlar.
*Noksanlığın çok şiddetli olması halinde büyüme noktaları ölür ve büyüme tamamen durur. *Ççiçek ve meyev oluşumu engellenir.
*Yapraklar kıvrılır, kalınlaşır ve koyu mavi-yeşil bir renk alır.
TAHILLARDA
Tahıllarada gövdede kısalma, genç yapraklarda rengin yeşil olması, başaklarda ve tanelerde küçülme, başakların normalden uzun süre yeşil kalması gibi arazlar görülür.
Bu devrede bor alımını artıracak uygulamalar yapılırsa, yeni küçük yan başak oluşumu görülür.
MISIRDA
Mısırda boğum aralarının kısalır ve bitkide bodurlaşır, orta yaprakların her iki yüzünde orta damar çevresinde nekrotik lekeler görülür.
En genç yapraklar kuruyup kıvrılır ve ölür.
Koçanlar küçük, çarpık şekilli koçanda tane sayısı olağanüstü az olur.
ÇELTİKTE
*Çeltikte boyuna büyüme geriler, bitkiler çalımsı bir görünüm alırlar.
*Renkleri koyu yeşil olur.
*Genç yapraklarda ve büyüme noktalarında çok sayıda sarımsı beyaz renkli lekeler görülür. Lekeler yaprakların her iki yüzünde, yaprak uçlarında ve orta damar cıvarında yoğunlaşır.
*Yeni çıkmakta olan yapraklar tamamen beyaz, kıvrık olup açılınca alt yarıları kahverengileşir ve ölürler.
*Noksanlığın ileri devrelerinde, küçük beyaz lekeler tüm yaşlı yapraklara da sıçrar.
*Bitki yeni yan dallar çıkarır, bu yan dallarda da aynı arazlar görülür.
*Tohum oluşumu tamamıyla durur.
AYÇİÇEĞİNDE
*Bodurlaşama
*Yan dallarda artma
*Genç yapraklarda sararma
*Küçülme ve şekil bozukluğu
*Yapraklarda içe doğru kıvrılma
*Bazen nekroz oluşumu görülür
*Bu semptonlar, noksanlığın şiddetli ve devamlı olması durumunda yaşlı yapraklara da sıçrar.
*Çiçeklenme düşük, çekirdek sayısı az ve içi boş olur.
PANCARDA
*Pancarda görülen öz çürüklüğü bor noksanlığının sebep olduğu bir hastalıktır.
*Pancarlarda bor noksanlığı özellikle kurak yıllarada ve uzun süren kurak dönemlerden sonra görülür.
*Bu bakımdan bor noksanlığının sorun olduğu yerlerde sulama aralıklarının ayarlanmasına özel dikkat gösterilmelidir.
*Noksanlık halinde önce büyüme geriler
*Genç yapraklar birbirine yakın bir şekilde oluşurlar ve alt kısma doğru daralırlar.
*Damarlar arasında sarımsı yeşil ve sarı renkli lekeler oluşur.
*Yapraklar kıvrılır
*Genç ve orta yaprakların sapları üzerinde yara kabuğuna benzer, gri-koyu kahve kabarcıklar oluşur.
*Yumru içinde kahverengi halkalar şeklinde başlayan öz çürüklüğü, ilerledikçe dokuları tamamen öldürür ve pancarın içinde siyah çürük bir kısım oluşur.
Öz çürüklüğü depolama sırasında artar. Çok ciddi ürün kaybına neden olur.
KARNABAHARDA
*Çekici bir görüntü veren süt beyaz renk bozularak kahverengileşme olur.
*Doku oldukça gevşek ve sapa doğru iç boşluğu oluşur(içi boş gövde)
*Yaprak kenarlarında bazen sarımsı kırmızı parlak lekeler oluşabilir.
Brüksel lahanasının açık meyve oluşumu
Havuçta gövdede geniş ve derin çatlaklar oluşması
Kerevizde içte kahverengileşme bor noksanlığının verdiği zararlardandır.
PATATESDE
*Patateste boy kısalır.
*Yan dallanma artar.
*Bitki çalımsı bir görüntü alır.
*Yapraklar kalın ve gevrek olur ve bazı durumlarda kenarları içe doğru kıvrıktır.
*Yaprak sapları düzleşir.
*Genç yapraklar ve büyüme noktaları başlangıçta koyu yeşil renkli olurlar, sonraları kloroz gelişerek ölürler.
*Yaprakçıkların kenarlarında kahve rengi noktacıklar şeklinde nekrozlar oluşur, daha sonra bunlar birleşerek büyürler.
*Eğer bor noksanlığı bu aşamada giderilirse, yeni sürgünler çıkar.
*Noksanlığın sürekli olması halinde yaşlı yapraklarda sararır ve solar.
*Yumru içindeki yuvarlak halka şeklindeki damarlar kahverengine döner.
*Kabuk koyu renklidir ve kaba bir yapıya sahiptir.
*Kesilen yüzeyler kısa sürede kırmızımsı koyu kahverengine döner.
PAMUKTA
*Pamukta büyüme gerilemesi
*Yan sürgünlerde artma
*Tepe tomurcuklarının ölmesi
*Kalın ve gevrek yapılı içe kıvrık yaprakların oluşumu bor noksanlığının belirtilerindendir.
*Tomurcuklarının çoğu açılamaz.
*Kapsüller bozuk şekilli olur ve çoğu olgunlaşmadan açılır.
*Lif kalitesi düşer, ürün azalır ve kapsüller olgunlaşmadan dükülür.
*Yapraklarda ve bitkinin genel görünümünde açıklanan arazlar olmadan da kapsül dökümü ve lif azalması ve kalite bozulması görülebilmektedir.
SALATALIK
*Salatalık bitkisinde büyüme noktaları ölür.
*Genç yapraklar grimsi kahve renkli içe doğru kıvrılırlar ve çabucak ölürler.
*Yaşlı yapraklar klorozludur.
*Boğum araları kısa bitki kısa boylu olur.
DOMATESTE
*Genç yapraklar kalınlaşmış ve kırılabiir yapıda oluşurlar.
*Kahverengi nekrotik lekeler vardır.
*Yeşil yapraklar sarı renkli olup, kenarlarda renk kahveye dönüktür.
*Gövde zayıf bir yapıya sahiptir.
*Noksanlığın çok şiddetli olması halinde büyüme noktaları ölür, gövdede morumsu renk oluşur.
*Meyve sayısı az ve içlerde kararma görülür.
MARULDA
*Dış yapraklar normalden koyu yeşil renkli olur.
*Genç yapraklar lekeler şeklinde kloroz gösterirler veya tamamen sarı renkli ve deforme şekilli, kalın dokulu ve kırılgan olurlar.
*Kenarlarda, kenar yanıklarını andıran kahve renkli lekeler vardır.
*Bu belirtiler kalsiyum noksanlığının neden olduğu kenar yanıkları ile karıştırılabilir.
ŞEFTALİ
*Meyvelerinde kahve renkli lekeler veya mantarımsı doku oluşur.
*Bazı durumlarda meyvelerde çatlama ve büzülme görülebilir.
*Olgunlaşma düzensizdir.
TURUNÇGİL
*Türlerinin genç yapraklarında yarı şeffaf görünümlü lekeler oluşur.
*Damarlar kalın, çatlak ve mantarımsı yapıda olurlar.
*Genç yapraklarda solma, içe doğru kıvrılma ve uçlardan başlayarak ölüm görülür.
*Sürgünlerde ve meyve sapında zamk akıtma görülür.
*Çiçek dökümü görülür.
*Meyveler küçük ve sert olurlar.
*Meyve içinde kahverengi lekeler, içte ve dışta zamk damlacıkları görülür.
ARMUT VE ELMA AĞAÇLARINDA
*Bor noksanlığı birbirine benzer.
*Çiçekler soğuktan zarar görmüş gibi aniden solar ve siyah kahve renk alırlar.
*Fakat bu haliyle dökülmeyip bir süre dalda dururlar. Don zararı aynı görüntüyü yaratmakla beraber, dondan etkilenmiş çiçekler hemen dökülürler.
*Şiddetli noksanlık halinde yaprak çıkışı gecikir.
*Vegatatif büyüme noktaları ölür, sürgünler kısa olur.
*Yapraklar küçük ve bozuk şekilli olurlar.
*Ancak yapraklarda kloroz görülmez.
*Elma ve armut meyvelerinde büyük şekil bozuklukları ve iç dışta mantarlaşma görülür.
*Meyveler normalde küçüktür ve bazen çatlamalar olur.
*Bor noksanlığından ileri gelen dış mantarlaşmalar, kalsiyum noksanlığından ileri gelen acı benek hastalığı ile karıştırılmamalıdır. Acı benek dalda yada geç dönemde, veya afa çok hasattan sonra, depolama sırasında ortaya çıkar.
ASMADA
*Genç yapraklarda damarlar arasında sarı lekeler şeklinde kloroz ortaya çıakr.
*Kloroz yaprak kenarlardan başlayıp ortaya doğru yayılır.
*Çoğu kez klorozla birlikte şekil bozukluğu görülür.
*Sonraları yaprak kenarları kahverengine döner ve kurur.
*Yaprak sapları kısa ve kalın olur.
*Vegetatif gelişme noktaları kalınlaşır ve ölür, buna bağlı olarakta yan sürgünlerin sayısı artar.
*Ancak bu yan sürgünler de arazlı olurlar.
*Meyve az olur.
*Salkımlarda üzüm tanelerinin çoğunluğu buruşuk ve çekirdeksizdir, sadecec aralarında bir kaç tanesi normal durumdadır.
ÇİLEK
*Bitkisinde genç yapraklar küçük, uçları ve kenarları kahve renkli ve kurumuş vaziyettedir.
*Bazen yaprak ayası açık renkli bir kloroz gösterir.
*Çiçek az ve solgun olur.
*Meyveler küçük ve deforme olmuş durumdadır.
TÜTÜNDE
*Genç yapraklar sarımsı yeşil veya tamamen sarı renkli,küçük, bozuk şekilli ve kıvrık vaziyette olurlar.
*Gövdede kalınlaşma vardır.
*Büyüme noktaları ölür, bazı yan sürgünler çıksa da onlar da çabucak aynı şekilde ölürler.
BORUN TOKSİK ETKİLERİ
Bor toksik etkisi diğer besin maddelerinden daha önemlidir. Çünkü bitkiler için yeterli ve gerekli bor miktarı ile zararlı olacak toksik seviye arasındaki fark çok azdır. Toprakta bor miktarı 1 ppm’den düşük ise bor noksanlığı, 5 ppm’den yüksek ise bor toksitisitesi söz konusu olabilmektedir.
Bu sebeple topraktan bor gübrelemesi yaparken toksik etki ortaya çıkması olasılığı yüksektir, birkaç yıl üst üste bor içeren gübreler verilecek olursa, sonraki yıllarada yetiştirilecek bitkilerde fazla bordan ileri gelen zararlanmaların görülmesi çok mümkündür. Bu nedenle toprağa yapılacak bor gübrelemelerinde oldukça dikkatli davranılmalıdır. Yaprak gübrelemesi youyla bor verilmesi durumunda gübreleme sadece o bitkiye yapıldığı için böyle bir risk yoktur. Bor toksisitesi daha çok kurak ve yarı kurak bölgelerin topraklarında görülür. Bor toksisitesinde yaprak uçları sararır ve nekrozlar oluşur. Semptonlar daha sonra yaprak kenarlarına ve orta damara doğru yayılır. Yapraklar yanık bir görünüm alırlar ve erken dökülürler. Bu semptonlar yaşlı yapraklarda görülür.
BAKIR(Cu)
Noksanlık Belirtileri
Bakırın bitki bünyesinde hareket kabiliyeti iy olmadığından noksanlık belirtileri yeni meydana gelen yapraklarda oluşur. Grimsi yeşil renk, hatta beyazlaşma gibi renk değişimleri ve solma görülür. Gelişme zayıflar, meyve ağaçlarında dallarının uç kısımlarında kurumalar olur. Bazı durumlarda uç kurumalarının görülmesinden önce, normalden büyük yapraklar oluşur.
Nedenleri
Bakır noksanlığı, genellikle toplam Cu içeriği düşük, kaba tekstürlü, kireçli ve bakırın organik komplekslere bağlandığı organik madde yönünden zengin topraklarda görülür. Yüksek miktarda azot gübrelemeside bakır noksanlığını güçlendirir.
Bitki Beslemedeki Rolü
Bakır bitkilerde pek çok biyokimyasal reaksiyonların, enzim oluşumunu düzenleyen proteinlerin önemli bir bileşenidir. Bitkiler bu özel enzimlerin varlığı olmadan büyüyemez.
Bor Noksanlığında Ortaya Çıkan Arazlar
Bakır noksanlığında ortaya çıkan en tipik araz dallarda görülen uç kurumasıdır. Bakır noksanlığında meyve ağaçlarında dallar uçlarndan itibaren kurumaya başlar ve kuruyan kısımlarda sonradan aşağıya kıvrılırlar. Ölü kısımların hemen altında bulunan gözlerden yeni sürgünler meydana gelirsede bakır noksanlığı devam ettiği takdirde bunlarda da uç kuruması görülür ve böylece ağaç birkaç yıl içerisinde çalımsı bir hal alır.
Bakır noksanlığı ağaçların, çinko noksanlığına nispetle, daha çok küçük kalmalarına ve cüceleşmelerine sebep olur. Bakır noksanlığında ayrıca yapraklarda kloroz ve arazı ortaya çıkar ve noksanlık şiddetli olduğu zaman yapraklar dökülürler ve aynı zamanda sürgünlerde ölürler.
Bakır noksanlığında tahıllarda bazı hastalıklar ortaya çıkmaktadır ki bunlardan en önemlisi "toprak ıslağı” hastalığıdır. Bu hastalığa bu ismin verilmesinin sebebi ise hastalığın özellikle yeni ıslah edilmiş organik tabiattaki topraklarda görülmesidir. Toprak ıslahı hastalığının en önemli arazı ise yaprakların ve özellikle yaprak uçlarının gri veya beyaz bir renk almaları ve sonradan da yaprakların arkaya doğru kıvrılmalarıdır. Diğer mikro elementler gibi bakır fazlalığıda bitkiler üzerine toksik bir etki yapmaktadır. ve yine demir ve manganda olduğu gibi, bitki beslenmesi bakımından topraktaki bakırın mutlak miktarından çok bunun diğer ağır metal miktarlarından olan oranı önemlidir.
DEMİR(Fe)
Noksanlık Belirtileri
Demir noksanlığında genç yapraklarda kloroz görülür. Yapraklarda en ince damarlar dahil tüm damarlar yeşil kalır, damar aralarında renk sarıya döner. Yapraklarda nekrozlar görülür, noksanlığın çok şiddetli olması halinde sürgün üçları ölür.
Nedenleri
Yaprak toprak pH’ sı, kireçli topraklar,yüksek bar seviyesi, Kötü drenajlı toprak.
Bitki Beslemedeki Rolü
Klorofil sentezi için gereklidir. Fotosentezde gereklidir. Proteinlerin yapısında bulunur.